Już niespełna 3 tygodnie dzieli nas od wyborów samorządowych. Dla Czytelników „Życia Grójca” przygotowaliśmy kompendium wiedzy na ten temat.
W niedzielę 7 kwietnia mieszkańcy wybiorą burmistrza, radnych rady miejskiej, radnych Rady Powiatu Grójeckiego oraz radnych Sejmiku Województwa Mazowieckiego.
Nadchodzące wybory będą niezwykle ważne, bowiem od nich będzie zależało, kto przez najbliższe pięć lat będzie decydował o naszych lokalnych sprawach.
Burmistrz Grójca
Zacznijmy od stosunkowo "najprostszych" wyborów na burmistrza, czyli organu, który wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy. W jego wyłącznych kompetencjach leży gospodarowanie mieniem komunalnym, wykonywanie budżetu oraz zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, np. Grójeckiego Ośrodka Sportu, Grójeckiego Ośrodka Kultury czy Straży Miejskiej. Burmistrz kieruje bieżącymi sprawami gminy i reprezentuje gminę na zewnątrz.
Wybory na tę funkcję są powszechne, równe, bezpośrednie oraz odbywają się w głosowaniu tajnym. Za wybranego na burmistrza uważa się tego kandydata, który w głosowaniu otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden z kandydatów nie otrzyma więcej niż połowy ważnie oddanych głosów, czternastego dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się ponowne głosowanie (tzw. II turę - w tym roku to 21 kwietnia). W ponownym głosowaniu wyboru dokonuje się spośród dwóch kandydatów, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów. Za wybranego w ponownym głosowaniu (w tzw. II turze) uważa się tego kandydata, który otrzymał większą liczbę ważnie oddanych głosów.
W wyborach w 2018 roku o stanowisko burmistrza Grójca ubiegało się czworo kandydatów: Artur Banasiewicz, Dariusz Gwiazda, Anna Sotek oraz Jacek Stolarski. O rozstrzygnięciu zdecydowała druga tura, w której Dariusz Gwiazda (63 proc., 5920 głosów) pokonał ówczesnego burmistrza Jacka Stolarskiego (36 proc., 3390 głosów).
Dotychczas swój udział w tegorocznej elekcji oficjalnie potwierdziło czworo kandydatów. Są to: obecny burmistrz Dariusz Gwiazda, przewodniczący rady miejskiej Karol Biedrzycki, była naczelnik wydziału edukacji Monika Kozłowska oraz członek zarządu powiatu grójeckiego Dariusz Piątkowski. Ostateczną listę poznamy po 18 marca, bowiem wówczas upływa termin na rejestrację kandydatów na burmistrza.
Rada Miejska w Grójcu
Bardziej skomplikowana jest procedura wyboru radnych rady miejskiej, czyli organu uchwałodawczego (stanowiącego lokalne prawo) i kontrolnego w gminie. W Grójcu rada liczy 21 radnych. Ze swojego grona wybiera przewodniczącego, wiceprzewodniczących oraz powołuje komisje, które zajmują się poszczególnymi dziedzinami. W obecnej kadencji takich komisji jest siedem, m.in. komisja rewizyjna czy komisja oświaty, kultury, sportu i bezpieczeństwa.
W przypadku wyborów do rady miejskiej Grójec został podzielony na trzy okręgi wyborcze. Dwa z nich obejmują teren miasta, a jeden wszystkie sołectwa. Na okręg nr 1 przypada osiem mandatów, na okręg nr 2 pięć mandatów, a na okręg 3 (wiejski) osiem mandatów.
Metoda d’Hondta
Zarejestrowane komitety wystawiają w okręgach swoich kandydatów. Któremu z komitetów oraz któremu kandydatowi przypadnie mandat radnego zależy od zastosowania nieco skomplikowanej metody d’Hondta, według której dokonuje się przyporządkowania liczby mandatów radnych do poszczególnych list, a następnie konkretnych kandydatów. Tę samą metodę stosuje się przy podziale mandatów w wyborach do rady powiatu i sejmiku województwa.
W metodzie tej dla każdego komitetu wyborczego, który przekroczył próg wyborczy, obliczane są kolejne ilorazy całkowitej liczby głosów uzyskanych przez dany komitet i kolejnych liczb naturalnych, czyli ilorazy wyborcze. O podziale miejsc pomiędzy komitetami decyduje wielkość obliczonych w ten sposób ilorazów.
Najlepiej zilustruje to przykład, który można znaleźć w Internecie. Jeżeli w danym okręgu na komitety, które przekroczyły próg wyborczy oddano 1500 głosów, a do rozdzielenia jest 8 mandatów, przy czym poszczególne komitety uzyskały kolejno: 720 głosów, 480 głosów i 300 głosów podział mandatów będzie przebiegał następująco:
1. wynik pierwszego komitetu - 720 głosów dzieli się przez 1, 2, 3, 4 i 5 - uzyskując w ten sposób ilorazy: 720, 360, 240, 180 i 144.
2. w przypadku drugiego komitetu podział 480 przez 1, 2, 3, 4 i 5 daje ilorazy 480, 240, 160, 120 i 96.
3. w przypadku trzeciego komitetu powstają ilorazy: 300, 150, 100, 75, 60.
Spośród nich wybiera się kolejno osiem największych ilorazów (tyle mandatów jest w tym okręgu do obsadzenia). Oznacza to, że: pierwszy komitet - zdobędzie cztery mandaty, drugi komitet - trzy mandaty, a trzeci komitet - 1 mandat.
Przypomnijmy, iż pięć lat temu w Grójcu w podziale mandatów do rady miejskiej wzięło udział aż dziewięć komitetów. Najwięcej, bo pięcioro radnych wprowadził komitet Rozwój i gospodarność (16,56 proc., 1857 głosów). Po trzech Prawo i Sprawiedliwość (14,69 proc., 1648 głosów) oraz Młodzi dla Grójca (11,91 proc., 1336 głosów). Pozostałe komitety wprowadziły dwóch lub jednego radnego.
Rada Powiatu Grójeckiego
W niedzielę 7 kwietnia mieszkańcy wybiorą 21 radnych Rady Powiatu Grójeckiego, czyli organu uchwałodawczego (stanowiącego lokalne prawo) i kontrolnego samorządu powiatowego. Na czele rady stoi przewodniczący oraz wiceprzewodniczący albo dwóch wiceprzewodniczących. Rada wybiera w głosowaniu skład zarządu powiatu (organ wykonawczy), w tym starostę i wicestarostę.
W zbliżających się wyborach powiat grójecki został podzielony na pięć okręgów. Gmina i miasto Grójec stanowi jeden okręg, na którego podobnie jak w 2018 roku przypada pięć mandatów. Jak pisaliśmy wyżej, podział mandatów odbywa się przy zastosowaniu metody d’Hondta.
W obecnej kadencji przedstawicielami gminy Grójec w radzie powiatu są: Teresa Bednarska, Janusz Karbowiak, Dariusz Piątkowski, Paweł Siennicki oraz Jolanta Sitarek.
Sejmik Województwa Mazowieckiego
Na czwartej karcie do głosowania, jaką otrzymamy 7 kwietnia, wskażemy naszego przedstawiciela w Sejmiku Województwa Mazowieckiego. Gremium to liczy 51 osób. Podobnie, jak w przypadku rady powiatu, sejmik wybiera zarząd województwa, w tym marszałka i wicemarszałków.
Województwo mazowieckie zostało podzielone na siedem okręgów. Powiat grójecki wraz z miastem Radom i powiatami białobrzeskim, kozienickim, lipskim, przysuskim, radomskim, szydłowieckim i zwoleński tworzy okręg numer sześć, na którego przypada 7 mandatów.
Od 2010 roku radnym Sejmiku Województwa Mazowieckiego z terenu powiatu grójeckiego jest Leszek Przybytniak.
Mateusz Adamski