Poszukujemy wolontariuszy, by pomogli nam gromadzić informacje o swoich bliskich, pomordowanych i prześladowanych przez Niemców w czasie II wojny światowej – mówi dr Tomasz Łabuszewski, Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie w rozmowie z „Życiem Grójca”.
Poznaj losy Swoich bliskich, ofiar niemieckich zbrodni z lat 1939-1945: https://www.youtube.com/watch?v=mmBnZ6DJaEU
704 osoby zamordowane, 11 855 wywiezione do obozów, 1816 aresztowane, 6931 wywiezione na roboty przymusowe – tyle wg Biuletynu GKZH w Polsce – wyniosły straty osobowe ludności polskiej w czasie okupacji niemieckiej (1939-1945) na terenie ówczesnego powiatu grójeckiego. Ale to nie koniec długiej listy ofiar Niemców! Na tym terenie przed wybuchem II wojny światowej mieszkało 15 300 Żydów, którzy w większości zostali zamordowani przez Niemców. Jakie znaczenie dla nas, ludzi żyjących 85 lat po wojnie, ma pamięć o ofiarach? Jak wpływa na budowę świadomości historycznej?
Lata okupacji niemieckiej to najmroczniejszy okres w 1000 letniej historii Polski. Nie ma skrawka terytorium Rzeczypospolitej, która by w jej wyniku nie został zdewastowany. Biorąc pod uwagę straty materialne, ludzkie, jak i te jakościowe – konsekwencje tej hekatomby ponosimy do dziś – na płaszczyźnie naukowej, politycznej, etycznej i moralnej. W latach 1939-1945 odcięto narodowi polskiemu głowę. Współcześni Polacy powinni wiedzieć komu to zawdzięczają.
IPN poszukuje wolontariuszy, którzy zajmą się promocją programu „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939–1945” – baza straty.pl.
Jakie informacje można w niej znaleźć?
To baza dotycząca przede wszystkim ofiar – a więc osób, które doznały w latach 1939-1945 różnych form represji ze strony niemieckiego okupanta. Mówimy więc zarówno o stratach bezpowrotnych, przymusowo wysiedlonych, wywiezionych na roboty do III Rzeszy, o ofiarach wynarodowienia wśród dzieci, ofiarach pacyfikacji, więźniach obozów koncentracyjnych, obozów zagłady i obozów pracy, uwięzionych w aresztach, więzieniach i różnych innych miejscach odosobnienia. Ofiarami represji byli także jeńcy wojenni – zmuszani niejednokrotnie – wbrew konwencji haskiej – do różnego rodzaju prac.
Pomimo tego, że mamy 2024 r. – żadna z wyliczonych przeze Pana kategorii nie jest domknięta ilościowo. Dlaczego tak się dzieje?
Operujemy tylko szacunkowymi danymi, które często różnią się między sobą o kilkadziesiąt lub nawet kilkaset tysięcy. Pokazuje to, że wszyscy mamy bardzo dużo do zrobienia – biorąc pod uwagę, iż każda polska rodzina doznała w czasie II wojny jakiś represji ze strony niemieckiego okupanta i poniosła ofiary. Baza straty.pl to nie tylko baza osobowa, ale także ogromna dawka informacji o rodzajach i miejscach represji, a więc tzw. geografia terroru, potrzebna historykom do badań nad konsekwencjami okupacji niemieckiej.
Czym mają zajmować się wolontariusze?
Rolą wolontariuszy będzie z jednej strony rozpowszechnienie w społeczeństwie wiedzy o bazie straty.pl, o jej idei, zawartości, z drugiej zaś dotarcie do konkretnych rodzin, osób w celu pozyskania nowych danych – według opracowanego przez IPN kwestionariusza.
Kto może zostać wolontariuszem?
Wolontariuszem może być każda osoba pełnoletnia, która rozumie jakie znaczenie dla uporządkowania najnowszej historii Polski ma ta akcja i która będzie gotowa podpisać z IPN umowę wolontariacką.
Co wolontariusz zyska na udziale w projekcie?
Wolontariat ma charakter ochotniczy, co oznacza, że nikogo nie zmuszamy do współpracy. Liczymy na udział w naszej akcji osób zainteresowanych historią Polski, wykazujących się wrażliwością na losy ludzi i empatią. Myślę, że satysfakcja z udziału w pożytecznej akcji będzie stosownym uhonorowaniem.
Rozmawiał TP
Straty.pl: BAZA OFIAR II wojny światowej:
https://www.youtube.com/watch?v=Aae5lgisfN8
Co zrobić, by zostać wolontariuszem?
Jeśli chcesz zostać wolontariuszem, wypełnij i prześlij formularz zgłoszeniowy online, który znajdziesz na stronie IPN: https://ipn.gov.pl/pl/dla-mediow/zapowiedzi-prasowe/204642,Pamiec-przetrwa-dzieki-tobie-Zostan-wolontariuszem-w-programie-stratypl.html